نقش کرونوتایپ و ناهماهنگی ساعت زیستی در اضافه‌وزن و چاقی کودکان و نوجوانان: یک مرور دامنه‌ای
کد مقاله : 1382-4THPECONF (R2)
نویسندگان
رقیه همتی، نجمه برقی *
وزارت آموزش و پرورش
چکیده مقاله
ساعت زیستی با تنظیم خواب، زمان‌بندی وعده‌های غذایی، فعالیت بدنی و فرایندهای متابولیک ارتباط تنگاتنگی دارد و اختلال در هم‌راستایی آن با الزامات اجتماعی می‌تواند پیامدهای نامطلوبی بر وضعیت وزن داشته باشد. این مطالعه به‌صورت یک مرور دامنه‌ای به ترسیم و تحلیل شواهد موجود درباره ارتباط کرونوتایپ دیر و ناهماهنگی ریتم زیستی با خطر اضافه‌وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان می‌پردازد. جست‌وجوی نظام‌مند در پایگاه‌های معتبر برای مطالعات منتشرشده بین سال‌های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲5 انجام شد. مطالعات مقطعی و طولی که به کرونوتایپ، خواب، رفتارهای مرتبط با سبک زندگی و شاخص توده بدنی در افراد زیر ۱۸ سال پرداخته بودند وارد مرور شدند. معیارهای ورود و خروج بر اساس سن، نوع مطالعه و پیامدهای مرتبط تعریف شد. به دلیل ناهمگونی روش‌شناختی، تحلیل کمی انجام نشد و یافته‌ها در چارچوب یک مدل مفهومی یکپارچه مبتنی بر تعامل ساعت زیستی، رفتارهای سلامت و محیط مدرسه تفسیر شدند. اغلب مطالعات مقطعی ارتباط کرونوتایپ دیر با خواب ناکافی، زمان‌بندی دیرتر وعده‌های غذایی و شاخص توده بدنی بالاتر را گزارش کرده‌اند، اگرچه این شواهد از نظر استنباط علی و خطر سوگیری محدودیت دارند. شواهد طولی کمتر اما سازگار، نقش پیش‌بینی‌کننده ناهماهنگی ریتم زیستی در افزایش شاخص توده بدنی را نشان می‌دهد. کیفیت کلی شواهد متوسط و تعمیم‌پذیری آن‌ها به بافت‌های فرهنگی مختلف محدود است. با توجه به کمبود شواهد مداخله‌ای قوی، پیشنهادهای کاربردی باید با احتیاط مطرح شوند. انجام مطالعات طولی و مداخله‌ای مبتنی بر مدل‌های مفهومی منسجم برای پشتیبانی از سیاست‌های مدرسه‌محور ضروری است.
کلیدواژه ها
ساعت زیستی،کرونوتایپ، دانش‌آموز، چاقی، پیشگیری
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر